Хэлтсийн дарга Ц.Мөнхчимэг: Бүртгэл бол иргэн бүрийн амьдралын баталгаа
Улсын бүртгэлийн байгууллага үүсэж хөгжсөний 85 жилийн ойн хүрээнд Сүхбаатар аймгийн улсын бүртгэлийн хэлтсийг танилцуулж байна.
1. Танай аймгийн бүртгэлийн хэлтэс хэдэн онд байгуулагдсан бэ? Анхны үеийн онцлогийг дурдана уу.
Засгийн газрын 2008 оны 78 дугаар тогтоолоор “Монгол Улсад бүртгэлийн нэгдсэн тогтолцоог бий болгох үндэсний хөтөлбөр” батлагдаж, энэхүү шинэчлэлийн хүрээнд УИХ-ын 43 дугаар тогтоол, Засгийн газрын 64 дүгээр тогтоолын дагуу тухайн үеийн Иргэний бүртгэл мэдээллийн алба, Эд хөрөнгийн бүртгэлийн алба, аймгийн татварын хэлтсийн хуулийн этгээдийн бүртгэл нэгтгэгдэн Сүхбаатар аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтэс 2009 онд байгуулагдсан.
Анхны жилүүдэд системийн нэгдсэн сүлжээ байхгүй, баримт бичиг гар бичмэл хэлбэртэй, бүртгэлийн дэвтэрт хөтлөгддөг, бүх үйл ажиллагаа хоёр тусдаа байранд явагддаг, программ хангамж оффлайн горимд ажилладаг зэрэг олон бэрхшээлтэй тулгарч байв. Хэлтэс анх үндсэн 9 орон тоо, гэрээт 4 ажилтан буюу нийт 13 хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр ажиллаж эхэлсэн түүхтэй.
Өнөөдөр харин дээрх хүндрэлүүд бүгд давтагдаж, техник технологийн дэвшил, бодлогын оновчтой шийдвэрийн үр дүнд бүртгэлийн үйл ажиллагаа бүрэн цахимжиж, түргэн шуурхай, ил тод үйлчилгээг иргэдэд үзүүлдэг болсон.
Өнөөгийн байдлаар манай хэлтэс төрийн захиргааны 22, төрийн үйлчилгээний 4, гэрээт 3 ажилтантайгаар нийт 29 хүний бүрэлдэхүүнтэй үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
Дашрамд хэлэхэд, 1990-ээд онд тодорхой бүртгэлийн чиг үүргийг Цагдан сэргийлэх хэлтэс хэрэгжүүлдэг байсан үеэс миний эцэг Д.Цагаанхүү нь хүний нөөц, иргэний бүртгэл, паспортын албанд ажиллаж байгаад 1991 онд гавьяаны амралтад гарч байсан нь миний хувьд энэ байгууллагатай холбогдох бахархалт түүх болдог.
2. Та ажиллах хугацаандаа хамгийн тод харсан ахиц дэвшил юу байсан бэ?
Сүүлийн жилүүдэд манай байгууллагын хамгийн том өөрчлөлт бол бүртгэлийн үйлчилгээг цахимжуулсан технологийн дэвшил юм. Иргэд хаанаас ч, хэдийд ч, 24/7 зарчмаар бүртгэлийн үйлчилгээ, лавлагааг гар утас болон төрийн үйлчилгээний ДӨТ машинаар авах боломж бүрдсэн нь хүмүүсийн цаг хугацаа, зардлыг хэмнэж, төрийн үйлчилгээний чанарыг огцом сайжруулсан.
Цааснаас цахим руу бүрэн шилжсэнээр үйлчилгээний хүртээмж нэмэгдэж, нийгмийн амьдралын чанарт шууд эерэг нөлөө үзүүлж байна.
3. Сүүлийн жилүүдэд танай байгууллагаас хэрэгжүүлсэн онцлох ажил юу вэ?
Улсын бүртгэлийн багц хууль 2018 онд шинэчлэгдсэнээр сумдын улсын бүртгэгчид эрх зүйч мэргэжил эзэмшиж, аймгийн төвд төвлөрдөг байсан бүртгэлийн төрлүүдийг сумын төвөөс үзүүлэх боломж бүрдсэн. 24/7 цахим үйлчилгээ аймаг, сумдад нэвтэрсэн. Зөөврийн төхөөрөмжөөр дамжуулан малчдын хотонд хүртэл төрийн үйлчилгээ хүргэх боломжтой болсон. Тоон гарын үсгийн бүртгэл, хэрэглээг эрчимтэй өргөжүүлж байна.
4. Цахимжуулалтын давуу талын талаар таны байр суурь?
Цахимжилт нь манай нийгэмд бодит үр өгөөж авчирсан онцлох бодлого. Үйлчилгээг хөнгөн, ил тод, хүртээмжтэй болгож, байгууллагуудын мэдээлэл солилцох хурдыг нэмэгдүүлэн төрийн ажлын чанарыг сайжруулсан. Цахим бүртгэл бол төрийн ой санамжийг зөв, найдвартай, баталгаатай хадгалах үндэс юм.
5. Танай орон нутагт бүртгэлийн байгууллагын ажилд тулгардаг онцлог, сорилт юу вэ?
Сүхбаатар аймаг газар зүйн хувьд хил дагуулсан, бүтээн байгуулалт эрчимтэй өрнөж буй аймаг учраас үйлчилгээний ачаалал бусдаас илүү өндөр байдаг. Ачаалал өсөхийн хэрээр албан хаагчдын мэдлэг, ур чадвар, ёс зүй, тогтвортой мэргэшлийг хангах бодлого чухал. Сүүлийн жилүүдэд сум бүр өндөр хурдны интернэтийн сүлжээнд холбогдсон нь газар зүйн саадыг бараг бүрэн арилгасан эерэг өөрчлөлт болсон.
6. Дараагийн 5–10 жилд бүртгэлийн байгууллага ямар чиглэлд хөгжих ёстой вэ?
- Хиймэл оюун ухаан,
- Их өгөгдөлд суурилсан нэгдсэн систем,
- Байгууллагуудын уялдаа холбоог гүнзгийрүүлэх,
- Иргэн төвтэй, илүү ухаалаг бүртгэлийн тогтолцоо рүү шилжих нь цаг хугацааны л асуудал.
