Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг ХЗДХЯ-ны харьяа Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас Монгол Улсын 16 ба түүнээс дээш насны иргэддээ тоон гарын үсгийг олгох ажлыг өнөөдрөөс /2022.05.02/ эхлүүллээ.
Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн Улсын Их Хурлын нэгдсэн чуулганаар эцэслэн баталж, 2022 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрөөс мөрдөж эхлэхээр тогтсон. Хуульд зааснаар Улсын бүртгэлийн байгууллага нь гэрчилгээжүүлэх байгууллага бөгөөд Монгол Улсын 16 насанд хүрсэн иргэнд таван жилийн хугацаатайгаар тоон гарын үсгийг олгохоор тусгагдсан.
Хуулийн хэрэгжилтийг хангах ажлын хүрээнд УБЕГ-ын даргын тушаалаар “Тоон гарын үсэг олгох ажлыг удирдан зохион байгуулах, бэлтгэл ажил хангах” үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулан, 4 багц 26 арга хэмжээ бүхий төлөвлөгөөг боловсруулан батлуулж төлөвлөгөөний дагуу холбогдох арга хэмжээг хэрэгжүүлэн ажилласан бөгөөд техник, тоног төхөөрөмж, сүлжээний дэд бүтцийн судалгаа гаргаж, тоон гарын үсэг олгохтой холбоотой программ хангамжийн бодлогын даалгаврыг боловсруулан хэрэгжүүлснээр ийнхүү өнөөдрөөс /2022.05.02/ эхлэн иргэдэд тоон гарын үсгийг олгож эхэллээ.
.png)
.png)
Тоон гарын үсэг гэдэг нь таны тоон гарын үсэг зурагдсан мэдээлэл дэх шифрлэгдсэн хаш утга бөгөөд тоон гарын үсэг нь эх баримт бичгийн бүрэн бүтэн байдлыг хангадаг ба цахимаар зурсан этгээдийг найдвартай таньж баталгаажуулах механизм ажиллаж байдаг учраас хуулийн дагуу гараар зурсан гарын үсэгтэй ижил хэмжээнд, хүчин төгөлдөр хэмээн авч үзэх болсон. Түүнчлэн, тоон гарын үсэг нь маш өндөр нууцлал бүхий, нарийн технологийн суурь бүтэцтэй байдаг ч энгийн хэрэглэгчдийн хувьд өдөр тутамдаа шууд ашиглаж болохуйц байдлаар бүтээгдсэнээрээ хэрэглэхэд хялбар мөн тоон гарын үсгийн хэрэглээ нь маш олон төрлийн зардлыг хэмнэсэн байдагаараа давуу талтай. Тоон гарын үсэг хэрэглээнд бүрэн нэвтэрснээр хувь хүмүүс болон албан байгууллагууд орон зай, цаг хугацааг үл хамааран албан харилцаагаа явуулах боломжууд бүрдэж байна. Жишээлбэл: Интернэт банкаар дамжуулан хадгаламж барьцаалсан зээл болон дижитал зээлийн үйлчилгээ авах, төрийн цахим үйлчилгээний систем болох E-Mongolia-д өөрийгөө таниулан нэвтэрч, олон төрлийн лавлагаа, үйлчилгээ авах цаашлаад даатгал, эрүүл мэндийн үйлчилгээнд ч нэвтрүүлэх бүрэн боломжтой. Товчхондоо, Иргэн Та тоон гарын үсгээр төрийн болон бусад байгууллагаас цахим үйлчилгээ авах, гэрээ хэлцэл байгуулах, санхүүгийн төлбөр тооцоо хийх зэрэгт ашиглаж, өөрийн цаг хугацаа, зардлаа хэмнэн цахим орчинд өөрийгөө бүрэн таниулах боломжтой болж байна гэж ойлгож болно.
Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.4 дэх хэсэгт “Иргэний үнэмлэхийг тоон гарын үсгийн хэрэгслээр ашиглаж болох бөгөөд энэ хуулийн 8.3-т заасан мэдээллийг түүний санах ойд байршуулна” гэж заасан.
Монгол Улсын 16 насанд хүрсэн иргэн тоон гарын үсгийг улсын бүртгэлийн байгууллагын салбар нэгжид хүсэлт гаргаснаар авах бөгөөд ингэхдээ өөрт хамгийн ойр байрлах нэгжид хандаж болно. Өөрөөр хэлбэл, иргэн тоон гарын үсэг авах хүсэлтийг засаг захиргааны нэгжийн харьяалал харгалзахгүй гаргаж болно.
Тус хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.1 дэх хэсэгт заасны дагуу тоон гэрчилгээ эзэмших хүсэлтийг Монгол Улсын иргэн улсын бүртгэлийн байгууллагад бичгээр гаргахаар заасан бөгөөд тоон гарын үсэг авах хүсэлт гаргасан иргэн улсын бүртгэлийн байгууллагад биечлэн ирж биеийн давхцахгүй өгөгдлийн бүртгэлийг таниулснаар тоон гарын үсэг авах боломжтой.
Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн 16 дугаар зүйлийн 16.1 дэх хэсэгт гэрчилгээжүүлэх байгууллага энэ хуулийн 15.1, 15.2-т заасны дагуу хүн, хуулийн этгээдийн гаргасан хүсэлтийг хүлээн авч ажлын 3 өдрийн дотор шийдвэрлэхээр заасан. Хуульд заасны дагуу хүсэлт гаргасан иргэний мэдээлэл зөв бол хүсэлт гаргасан даруйд тоон гарын үсгийг олгох юм. Харин мэдээлэл зөрүүтэй бол хүсэлтийг буцаахаар хуулийн зохицуулалттай.
Улсын бүртгэлийн байгууллагаас Монгол улсын 16 ба түүнээс дээш насны 2,2 сая гаруй иргэнд тоон гарын үсгийг олгох юм. Ингэхдээ Улсын бүртгэлийн байгууллагын бүх нэгжүүдээр болон хилийн чанадад ажиллаж байгаа иргэд дипломат төлөөлөгчийн газраар мөн киоск машинаар дамжуулан тоон гарын үсэг олгох ажлыг үе шаттайгаар зохион байгуулах юм.
Өнөөдрийн хувьд Улсын бүртгэлийн байгууллагын 21 аймаг, 9 дүүрэг дэх Улсын бүртгэлийнхэлтсээр, мөн нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төвүүдээр тоон гарын үсгийг иргэдэд олгож эхэлсэн бөгөөд иргэний үнэмлэхийн санах ой буюу чипэнд тоон гарын үсгийг суулгаж өгч байна.
Түүнчлэн, киоск машинаар дамжуулан тоон гарын үсгийг олгох боломжтой бөгөөд цаашид ухаалаг гар утасны аппликэйшнд тоон гарын үсгийг олгох шат шатны үйл ажиллагаа явагдах юм. 2022 оны 05 дугаар сардаа багтаан иргэдийг анхан шатны нэгжээсээ буюу өөрт ойр байрлах улсын бүртгэлийн нэгж /сум, дүүрэг, баг, хороо/-дээ хандан тоон гарын үсгээ авах нөхцөл боломжийг хангахаар төлөвлөн ажиллаж байна.
.png)
УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР
