Улсын бүртгэлийн байгууллага үүсэж хөгжсөний түүхт 85 жилийн ойн хүрээнд Чингэлтэй дүүргийн Улсын бүртгэлийн хэлтсийг онцолж байна.
Хэлтсийн дарга Д.Оюунбилэг: Бидний ажлын үр дүн үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамж, хуулийн хэрэгжилтээр үнэлэгддэг
Чингэлтэй дүүргийн бүртгэлийн хэлтэс хэдэн онд байгуулагдаж байв? Үйл ажиллагаа нь хэрхэн өргөжин тэлж, иргэд үйлчлүүлэгчиддээ хүрч байна вэ?
Нийслэлийн Чингэлтэй дүүрэг нь УИХ-ын 1992 оны 08 дугаар сарын 18-ны өдрийн 18 дугаар тогтоолоор Сүхбаатар дүүргээс салж шинээр байгуулагдсан дүүрэг бөгөөд хотын төв хэсэгт Баянгол, Сүхбаатар, Сонгинохайрхан дүүргүүдтэй хил залгаа оршдог. 8,9 мянган га газар нутагтай, 24 хороотой. Улсын бүртгэлийн хувьд 1939 онд Цагдан сэргийлэх газарт паспортын хэлтсийг байгуулж 1940 оны 11 дүгээр сарын 23-ны өдөр Сайд нарын зөвлөлийн 44 дүгээр тогтоолоор паспортын нэгдсэн журам тогтоож, иргэний паспортын дүрэм, түүнийг хэрэгжүүлэх “Ажлын заавар”-ыг баталж Улсын бага хурлын 67 дугаар тогтоол батлагдсан цаг хугацаанаас улсын бүртгэлийн байгууллагын үүсэл, хөгжлийн түүх эхтэй. 1940 оноос эхлэн цагдаагийн байгууллагын эрхлэх асуудалд харьяалагдаж байсан бөгөөд 1996 онд Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Иргэний бүртгэл мэдээллийн улсын төв байгуулагдаж бие даан үйл ажиллагаа явуулах болсон. Анх Чингэлтэй дүүрэгт паспортын нэг байцаагч, хоёр бүртгэгчийн орон тоотойгоор А.Батбаатар, Ж.Янжмаа, Н.Энхцэцэг нар ажиллаж эхэлсэн байдаг. 2008 онд УИХ-ын тогтоолоор тухайн үеийн иргэний бүртгэл, мэдээллийн улсын төв, Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн газар, Татварын ерөнхий газрын улсын бүртгэлийн албыг нэгтгэн Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар байгуулагдсан түүхтэй. Ийнхүү Чингэлтэй дүүрэгт хорооны иргэний бүртгэлийн ажилтан-19, шилжилт хөдөлгөөн хариуцсан мэргэжилтэн зэрэг нийт 25 албан хаагчтайгаар зөвхөн иргэний улсын бүртгэлийн үйлчилгээг үзүүлж эхэлсэн. Үндсэндээ бүх төрлийн ажиллагаа цаасан хэлбэрээр, хүний нөөцөндөө тулгуурлан хийгдэж байсан.
2012 оны 04 дүгээр сарын 26-ны өдрийн Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын А/348 дугаар тушаалаар эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн үйлчилгээг нийслэлийн дүүргүүдэд шилжүүлснээр нийт 41 албан хаагчтай болж өргөжин дүүргийн хэмжээнд эд хөрөнгө болон иргэний улсын бүртгэлийн үйлчилгээг үзүүлж эхэлсэн. 2021 онд УБЕГазрын даргын үүрэг болгосноор дүүрэгт хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн үйлчилгээг хүргэх ажлыг нэвтрүүлэх ажлыг турших, хүний болон техникийн нөөц боломжийг бүрдүүлэх туршилтыг манай дүүрэгт хагас жил орчмын хугацаанд амжилттай туршиж 2022 онд нийслэлийн бүх дүүрэгт хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн үйлчилгээг үзүүлж эхэлсэн. Мөн 2023 оноос эхлэн нийслэлийн дүүргүүдэд засаг захиргааны нэгжийг дагасан байдлаар зөвхөн тухайн хорооны иргэдэд иргэний улсын бүртгэлийн үйлчилгээ үзүүлдэг байсныг өөрчилж улсын бүртгэлийн 3 төрлийн үйлчилгээг нэг дороос авах боломжтой, заавал дүүрэг явж торгуулийн асуудлаа шийдүүлдэг байсныг өөрчилж төв, цэг болгонд улсын ахлах бүртгэгч ажиллаж эхэлсэн нь иргэдэд төрийн үйлчилгээг хүртээмжтэй, чирэгдэлгүй хүргэхэд чухал алхам болсон юм. Одоогийн байдлаар манай дүүргийн хувьд нийт 6 төв, цэг ажиллаж байна. Үүнд Чингэлтэй төв, Сэлбэ төв, Төв шуудан, Хөрөнгө оруулалт, 5 буудал, Дэнжийн 1000 цэгүүд нийгмийн хэрэгцээ шаардлагаар байгуулагдан амжилттай ажиллаж байна. Иргэдэд үзүүлж буй улсын бүртгэлийн үйлчилгээнүүд одоо ямар түвшинд байна? Цаашид ямар болно гэж та харж байна вэ?
Би улсын бүртгэлийн байгууллагад анх туслах бүртгэгчээс ажлын гараагаа эхэлсэнээс хойших цаг хугацаанд улсын бүртгэлийн байгууллагын үйл ажиллагаа өргөжиж, Монгол улсын иргэд газраа өмчлөх эрхийн бүртгэл, хувийн хөрөнгөөр баригдсан орон сууцны бүртгэл, улсын бүртгэлийн нэгдсэн тогтолцоог бий болгох үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, иргэний шинэчилсэн бүртгэл, иргэний, эд хөрөнгийн болон хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн цахимжуулалт, улсын бүртгэлийн багц хуулийн шинэчлэл, багц хуулийг хэрэгжүүлэх чухал цаг хугацаа, Цахим гарын үсгийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх зэрэг салбарын хэмжээнд нэн чухал цаг хугацаанд хөдөө орон нутагт болон нийслэлд ажиллаж байгаадаа баяртай байдаг. Энэ хугацаанд хууль тогтоомж, дүрэм журам, тогтолцоо өөрчлөгдөж байгаа ч улсын бүртгэлийн байгууллагад ажиллагсдын хувьд хуулиа дээдлэх, иргэддээ үйлчлэх, улсын бүртгэлийн байгууллагын нэр хүндийг ямагт өргөж ажил хэрэгч, хариуцлагатай байх, нутгийн өөрөө удирдах болон төрийн захиргааны байгууллагатай хамтран ажиллах зэрэгт бүгд сэтгэл зүтгэл гарган ажилладаг, хамтын ажиллагаа сайтай хандлага хэвээрээ байдаг. Ийм ч учраас энэ хугацаанд манай салбарт хийгдэж буй аливаа өөрчлөлт, сайжруулалт үр дүнтэй болдог байх. Энэ нь манай салбарт ажиллагсдын үнэт зүйл болж байдаг. Байнга шинэчлэгдэж иргэдийн хүсдэг орчин цагийн шилдэг үйлчилгээний байгууллага байхын тухайд ахиц, дэвшил олон бий. Сүүлийн жилүүдэд хийгдсэн ажлуудаас цахим үйлчилгээ нэвтэрч иргэд лавлагааг богино хугацаанд авах боломж бүрдсэн нь хамгийн том ахиц гэж үздэг. Багцлаад хэлбэл: хүний нөөцийн зөв хуваарилалт, үйл ажиллагааны тогтвортой, шинэлэг байдал, цахим үйлчилгээг нэвтрүүлсэн, цаг хугацаа орон зайны хамааралгүй үйлчилгээ үзүүлэх боломжтой болсон, сонгуульд цахимаар оролцох боломжийг бүрдүүлсэн, архивын хадгалалт хамгаалалтыг сайжруулж стандартын шаардлага хангасан байртай болсон, иргэдийн биеийн давхцахгүй өгөгдөл буюу хурууны хээг бүртгэж эхэлсэн зэрэг сүүлийн 7 жилийн хугацаанд байгууллагын алсын хараанд нийцсэн олон ажлуудыг хийж үр дүн нь иргэд, үйлчлүүлэгчдэд хүрч байгаа нь маш том амжилт юм. Эдгээрээс 2022 оноос эхлэн хэрэгжүүлсэн иргэдийн хэрэгцээтэй газар хэрэгтэй үйлчилгээг ойртуулж төв, цэгүүд байгуулагдсан, нийслэлийн төвийн 6 дүүргийн хэмжээнд эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн үйлчилгээг харьяалал харгалзахгүй болгосон, хуулийн этгээд болон иргэний гадаад паспортын бүртгэлийг төвлөрсөн байдлаас үзүүлдэг байсныг өөрчилж дүүргүүдэд шилжүүлсэн нь үйл ажиллагааны чухал сайжруулалт болсон гэж үздэг.
Саяхныг хүртэл иргэд үйлчилгээний төлбөрөө заавал банкны байгууллага руу явж тушаадаг байсан. 2021 оноос Татварын ерөнхий газартай хамтран и баримтын бүртгэлд суурилж үйлчилгээний хөлсийг тушаах боломжтой болсон нь тухайн үедээ маш том онцлох сэдэв болж байлаа. Иргэд үйлчилгээний хөлсөө тушаахын тулд заавал банкны байгууллага явдаг байсан төдийгүй банкны байгууллага, автобусны буудлаас хол хорооны иргэд маань 8 буудал явж банк ордог, авах гэж байгаа төрийн үйлчилгээний хөлснөөсөө давсан шимтгэл, автобусны зардал төлж, цаг хугацаа, эдийн засгийн хувьд гарзтай байсан юм. Одоо үйлчилгээ авч буй газраа цахимаар төлбөрөө төлдөг, энэ нь бүртгэлийн системтэй холбогдсон байдаг. Мөн цахим гадаад паспортыг 2023 оноос иргэд хэрэглэж байгаа. Энэ нь олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн стандарт хангасан паспорт төдийгүй хилээр нэвтрэхдээ цахимаар бүртгүүлэх боломжтой сүүлийн үеийн ухаалаг найдвартай шийдэл болж чадсан. Үйл ажиллагааны хувьд том өөрчлөлт дэвшил болсон бас нэг зүйл нь иргэний улсын бүртгэлд шинэ програм хэрэглэж эхэлсэн явдал бөгөөд ингэснээр алдаа гарах магадлалтай гараар бичдэг хэлбэрийг халж мэдээллийн сангаас хэвлэгддэг болсон нь бүртгэлийн чанарт нөлөөлсөн чухал алхам болсон. Түүнчлэн цахим бүртгэлийн үйлчилгээг өргөжүүлж, дүүргийн бүх хороодод улсын бүртгэлийн ДӨТ машин ажиллахаас гадна төв, цэгүүдээр дамжуулан бүх төрлийн үйлчилгээг нэг цэгээс үйлчилдэг болсон нь онцлох ажлын нэг юм. ДӨТ машиныг 2022 оноос нийслэл болон орон нутагт ашиглаж байна. Энэ нь цаг хугацаанаас үл хамааран иргэдэд бүх төрлийн лавлагаа зарим төрлийн үйлчилгээ авах боломжийг олгосон. Манай дүүргийн хувьд дүүргийн нийт хороодод буюу 1-24 дүгээр хороодын байранд мөн зарим төрийн байгууллагуудад нийт 30 цэгт ДӨТ машин байршуулж үйлчилгээг цахимаар үзүүлж байна. 2023 оноос мөн гадаад паспортын бүртгэлийг цахимаар үзүүлэх боломжтой болж мөн дүүргийн 2 байршилд цахим машиныг 24 цагаар ашиглах боломжийг бүрдүүлэн ажиллаж байна.
Онцлон цахимжилтын давуу талыг та хувьдаа хэрхэн юу гэж дүгнэдэг вэ?
Гол нь үйлчилгээ түргэн, шуурхай, ил тод болсон. Иргэд цагаа зардлаа хэмнэж хаанаас ч үйлчилгээ авах боломжтой болсон нь маш том давуу тал юм. Цахимжуулалтын ажлын үр дүн цахимаар үйлчилгээ авч буй үйлчилгээний тоо, чанараар хэмжигдэнэ. Энэ нь улсын бүртгэгчдээс аливаа бүртгэлийг цаасан эх нотлох баримтаас цахимд шилжүүлэх ажлыг цаг хугацааны хувьд шуурхай хийж гүйцэтгэхийг шаарддаг онцлогтой. Хамгийн ойрын жишээ гэхэд и монгол платформд өмчлөх эрхийн гэрчилгээний хуулбарыг оруулдаг болсон, үүгээр дамжуулан худалдан авах гэж байгаа үл хөдлөх эд хөрөнгийн хууль ёсны өмчлөгчийн мэдээллийг үзэх боломжтой болж аливаа эрсдлээс хамгаалах боломжтой болно гэсэн үг. Мөн барьцааны гэрээг улсын бүртгэлийн байгууллагад цаасан байдлаар бүртгүүлсэн ч банк цахим бүртгэлийг хийсний дараа зээлээ олгож байгаа зэрэг нь цахим үйлчилгээний ач холбогдол хэрэглээг нэмэгдүүлэхэд чухал үүрэгтэй байгаа юм. Цахим үйлчилгээний хамгийн том давуу тал бол танд ямар нэг таньдаг хүн хэрэггүй, өөрөө цахим хэрэглээний мэдлэг, ойлголт сайтай байхад хотын түгжээнд цагаа алдахгүй, олон дахин явахгүйгээр хүссэн үйлчилгээгээ, хүссэн цагтаа авах боломжтой болж байгаа юм.
Бусад дүүргүүдтэй харьцуулахад танай дүүргийн давуу тал онцлог? Үүнтэй холбоотойгоор тулгамдаж байгаа асуудал байна уу?
Манай дүүргийн хувьд өөрийн гэсэн давуу тал, онцлог нөхцлүүд бий. Хотын төвд байршилтай учраас харьяалал харгалзахгүй үзүүлдэг бүртгэлийн үйлчилгээний хувь өндөр, мөн 2024 оны 11 дүгээр сараас эхлэн гадаадын хөрөнгө оруулалтын бүртгэлийг зөвхөн манай дүүрэгт хийдэг болсон, үйлчилгээний 6 цэгтэй учраас хүний нөөцийн хуваарилалтыг зөв хийх шаардлага үүсдэг. Ажлын ачааллыг зохицуулах, цахим үйлчилгээ авч чадахгүй байгаа иргэдэд туслах, цахим хэрэглээг нэмэгдүүлэх нь тулгамдаж байгаа асуудлууд юм. Мэдээж бүгд шат дараатай, төлөвлөгөөтэй хийгдэнэ, шийдэгдэнэ гэж найдаж байна.
Бидний ажлын үр дүн үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамж, хуулийн хэрэгжилтээр үнэлэгдэнэ. Аливаа төрийн байгууллагын ажилд үйлчлүүлэгч иргэдийн оролцоо, эрх зүйн мэдлэг, хариуцлагатай байдал ихээхэн үүрэгтэй. Тэдний бидэнд тавьж буй шаардлага, хүсэлт, санал гомдолд хүндэтгэлтэй хандаж үйл ажиллагаагаа улам сайжруулж хуулийн хүрээнд ажиллахыг манай хамт олон зорьдог.
Ойрын хугацаанд хийгдэх ажил болоод цаашид анхаарах асуудал юу байна вэ?
Ойрын хугацаандаа эх орондоо болон гадаад улсад амьдардаг Монгол Улсын иргэн бүр улсын бүртгэлийн бүх төрлийн үйлчилгээг саадгүй авдаг байх, иргэдэд олгодог бүх төрлийн гэрчилгээг цахим хэлбэрт шилжүүлэх, улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн өөрт хамаарах мэдээллээ лавлагаа хэлбэрээр хүссэн цагтаа өөрсдөө авч ашигладаг байх, төрийн эрх бүхий байгууллагууд лавлагаа, мэдээллээ цахимаар солилцдог болох, урт хугацаандаа үйлчлүүлэгчид өөрсдөө улсын бүртгэлийн байгууллагад мэдээллээ нийлүүлэгч болох, бүртгэлийн цэгүүдэд иргэдэд өөртөө үйлчлэх тоног төхөөрөмжөөр хангах, хүний хувийн мэдээллийн нууцлал, аюулгүй байдлыг хангасан үйлчилгээний хэсгүүдтэй болох зэрэг ажлууд хүлээгдэж байна. Мөн албан хаагчдын эрүүл ахуйн болон хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангасан орчинд ажиллах нөхцлөөр хангах, нийгмийн баталгааг хангах ажлыг хэрэгжүүлэх, хувь хүний хөгжилд анхаарч өөрийгөө хөгжүүлэх сургалтуудыг тогтмол зохион байгуулах , зөв хандалгыг дэмжин урамшуулахад анхаарч ажиллана.
Ярилцлагынхаа төгсгөлд 85 жилийн түүхтэй салбарын хамт олондоо хандан мэндчилгээ дэвшүүлэх үү?
Улсын бүртгэлийн байгууллагад одоо ажиллаж буй салбарын нийт хамт олондоо, бидний бахархал, хүндэтгэл болсон ахмад үеийнхэндээ, бүх цаг үед ажиллах боломжоор хангаж, ажлыг маань ойлгон дэмждэг гэр бүлийнхэндээ улсын бүртгэлийн байгууллагын түүхт 85 жилийн ойн баярын мэндийг дэвшүүлж эрүүл энх, амжилт бүтээлээр дүүрэн байхыг хүсэн ерөөе. Та бүхний өдөр тутмын хичээл зүтгэл, өндөр хариуцлага, иргэдэд үзүүлж буй үйлчилгээний чанар, үр дүнгээр иргэд, үйлчлүүлэгчдийн итгэлийг хүлээж, үндэсний аюулгүй байдал, эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулж байдгийг дурдахад бахархалтай байна.
Улсын бүртгэлийн байгууллага Монгол улсын нийт иргэд, хуулийн этгээдэд улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааг үзүүлдэг, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэгтэй байгууллага юм. Энэ онд улсын бүртгэлийн байгууллагын түүхт 85 жилийн ойг тохиож байна. Энэ хугацаанд бид найдвартай, түргэн шуурхай, мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэхэд анхаарч ажиллаж ирсэн бөгөөд албан хаагчдын маань хөдөлмөр, хамтын ажиллагаа, хариуцлага, мэргэжлийн ур чадвар нь байгууллагын нэр хүндийг өндөрт өргөж ирсэн билээ. Бидний ажлыг дэмжин хамтран үр дүнтэй ажилладаг дүүргийн ИТХурал, ЗДТГазар, хороодын Засаг даргын ажлын албаныхан болон хамтран ажилладаг бусад байгууллага, иргэд та бүхэнд талархал дэвшүүлье. Ирэх жилүүдэд ч бид нэг баг болж, үйл ажиллагаагаа сайжруулж, иргэдэд илүү үр бүтээлтэй, чирэгдэлгүй, хүртээмжтэй үйлчилгээ үзүүлэхэд хамтран ажиллах болно. Та бүхэнд эрүүл энх, ажил үйлсийн амжилт, аз жаргал дүүрэн өдрүүдийг хүсэн ерөөе.
